 |
 |
Sakset fra en serie der norske forfattere skriver om
artister de er glad i: |
|
Kva skjedde med Terry og Julie?
|
|
Kva var det som gjorde
at ein på eit bestemt tidspunkt oppdaga at ein berre gjekk og
lengta etter neste Kinks-singel?
TEKST: RAGNAR HOVLAND
Publisert : 14.07.2001
Første gongen eg høyrde om
The Kinks trudde eg naturleg nok at dei heitte The Kings. Det gav
meining, «kinks» var ikkje noko ord. Ikkje lenge etter visste eg
betre. Eg visste også at medlemmene av bandet var brørne Ray og
Dave Davies, Mick Avory og Pete Quaife. Dei to siste skulle kome til
å forsvinne frå bandet og frå musikkhistoria få år etter, og eg
er vel den einaste som hugsar namnet på desse to i dag. Seinare
hugsar ein ingen andre av alle dei som har spelt med Davies-brørne.
Og The Kinks blei for all framtid Ray og Dave, dei to karane frå
Muswell Hill i Nord-London med det til tider turbulente forholdet.
Begge kunne synge og begge
kunne spele. Begge kunne faktisk også lage songar, sjølv om Ray
var i ein litt annan divisjon enn veslebroren. Til gjengjeld var
denne betre på gitar. Såpass god at Clapton lenge blei mistenkt
for å ha gjort jobben hans med gitarriffet på «You Really Got Me».
(Og ein skal ikkje gløyme Daves tre flotte singlar.) I denne
første tida, då underteikna heldt på å sleppe popmusikken inn i
livet sitt, var ikkje The Kinks større og viktigare enn ganske
mange andre. Tekstane oppfatta ein ikkje likevel, og både Beatles
og Rolling Stones var større på dei fleste måtar, såpass
skjønte ein.
Kva var det så som gjorde at
ein på eit bestemt tidspunkt oppdaga at The Kinks var blitt ein
essensiell del av livet, noko ein ikkje heilt klarte seg utan, og at
ein berre gjekk og lengta etter neste Kinks-singel?
Vanskeleg å seie, sjølvsagt.
Sjølv om god popmusikk utan tvil er det viktigaste i menneskelivet,
så skal ein likevel ikkje ta den for alvorleg. (Og det er heldigvis
ingen som har starta ein kampanje for å gi Ray Davies nobelprisen i
litteratur.) Og det er vel så enkelt som at det var gode songar,
nokre av dei beste som 60-talet kunne framby, på rett tidspunkt. Og
ein ting til: The Kinks var på sitt beste så gjennomført
engelske, på ei tid då dei fleste av konkurrentane (med unntak av
Beatles) prøvde å vere så amerikanske som muleg. Songane til Ray
Davies er gjennomsyra av dei engelske fargane, grøne plenar og
raude forstads-mursteinshus. Popmusikken er som kjent også ein kamp
mellom USA og Storbritannia, og for dei av oss som utan tvil heiar
på sistnemnde, vil The Kinks nødvendigvis få evig heltestatus.
Og likevel er det jo noko som
er feil med ein del av Davies sine songar. Han kan bli for mykje
satirikar, slik at ein ser at han berre tar avstand frå dei han
skriv om. Slik blir t.d. «Dandy», «Dedicated Follower of
Fashion» og «A Well Respected Man» songar det blir vanskeleg å
like. Ja, sjølv den vakre «Shangrila» er problematisk. For no
berre å nemne nokon.
Men her merkar lesaren at det
er den vaksne og rasjonelle og velutdanna skribenten som talar. Som
svarer på spørsmålet: Kvifor var Kinks bra? med: Jo, fordi Ray
Davies betre enn nokon har skildra engelsk (lågare) middelklasseliv
i ein overgangsperiode? Jo, fordi Ray Davies er ein elegant
satirikar, fordi han betre enn nokon har skildra England i
etterkrigstida på ein bitande ironisk måte?
Slikt kan ein seie, mens alle
jo forstår at det eg meiner er at Ray Davies skreiv noko av den
aller beste og mest fengande popmusikken i si tid, musikk som var
både sentimental og ironisk og så utruleg fin å høyre på når
ein var ulykkeleg forelska og kjende seg åleine. (Den som lir mest
av etterrasjonalisering er sjølvsagt Bob Dylan. Kan ikkje nokon
snart seie at han er bra fordi han speler god og rufsete rock'n'roll?)
Det betyr kanskje heller ikkje
så mykje, men ein skal ikkje unnlate å nemne The Kinks sin
vedvarande kredibilitet (mens deira samtidige heldt på å drukne i
psykedelia, sat Kinks heime ved kjøkkenbenken) og deira
anti-dinosaur-haldning, som førte til at dei som nesten den einaste
av farsgenerasjonen slapp å bli hata av den nye bølgja, og både
Elvis Costello, The Jam og Ian Dury har lært fine triks av The
Kinks. Costello spelte inn «Days», The Jam fekk ein hit med
«David Watts», Pretenders tok for seg den meir obskure «Stop Your
Sobbing», og Ray Davies viste seg til gjengjeld som ein mann ved å
setje barn på Chrissie Hynde.
Og så gjekk åra, som kjent,
og The Kinks fortsette å lage musikk og spele konsertar og den
einaste gongen eg har høyrt dei laiv var i Frognerbadet i Oslo for
nokre få år sidan. Det var Ray og Dave og eit band som kunne vore
omtrent kven som helst. Dei spelte det ein ønskte at dei skulle
spele (unntatt «Dead End Street», så vidt eg kan hugse) og det
var nok. Dave var stadig flink på gitaren, Ray var i godt humør og
skifte antrekk fleire gonger og balanserte ein halvliter øl på
hovudet. Dei hadde sjølvsagt ikkje noko nytt å melde, og det var
heller ikkje meininga. Dei hadde gjort sitt, og dei visste det og
var stolte av det. Dei har også laga mykje middelmådig musikk, men
har aldri skuffa.
Det er det ein kallar å
eldast med verdigheit, og Ray er blitt ein aldrande gentleman som
reiser rundt med sitt heilt upretensiøse «Storyteller»-show, der
han betre enn nokon oppsummerer engelsk popmusikks tidlege historie.
Dukkar han opp på ein scene nær deg, kan du gjere atskillig verre
ting enn å gå og høyre på.
APPENDIX:
Det kan synast som ei umuleg
oppgåve å kåre det beste av alt det The Kinks har gjort. Dei var
aldri først og fremst eit album-band, det er singlane ein hugsar.
Ray Davies er utan tvil på sitt beste når han både er sentimental
og satirisk, kjærleg og beisk. Når han sørger over det England
som held på å forsvinne og ironiserer over det moderne. Og aller
best gjer han det nok på albumet «Village Green Preservation
Society» frå 1968, i følgje ein kritikar «one of the few concept
LPs of the '60s that worked».
Når det gjeld singlar er det
verre. Korleis kan ein setje «Sunny Afternoon», «Waterloo Sunset»,
«Dead End Street» og «Autumn Almanac» (og kanskje eit par til)
opp mot kvarandre og velje ein? Må ein, så må ein, og då blir
det «Waterloo Sunset», så sann og så trist, med Terry og Julie
som for alltid møtest på Waterloo Station. Ray Davies på sitt
beste og ein av dei beste låtar i verdenshistoria.
-----------------------------------------
Ragnar Hovland (49)
Nevner The Kinks allerede i
debutboka «Alltid fleire dager» (1979). Har siden utgitt over 30
bøker - romaner, barnebøker, dikt, essays.
Skriver ofte om popmusikkens
altoppslukende virkning på menneskene, blant annet i den klassiske
novellen «Då rocken kom til Fusa kommune» (1981).
Ga ut EP-en «Trøysteslaus
Hotell» i 1987. Spiller trekkspill m.m i nynorskbandet Dei Nye
Kapellanane, som ga ut albumet «Living Next Door To Alice Cooper»
i 1999.
«Dei folka eg beundrar mest
her i livet, er popmusikarar», skriver han i sin siste bok «Åleine
i Alpane»
Ragnar Hovland har vanskelig
for å kåre en Kinks-favoritt. Se appendix.
---------------------------------------------
The Kinks
Dannet av brødrene Ray og Dave Davies i 1963, i dagligstua
hjemme i Muswell Hill i London.
Slo igjennom med «You Really
Got Me» i 1964, og ble et av 60-tallets mest populære band med
hitlåter som «Sunny Afternoon», «Waterloo Sunset» og «Days».
Mistet taket på hitlistene
utover på 70-tallet. Fikk en liten renessanse med «Come Dancing»
i 1983.
De siste årene har Ray Davies
reist rundt med sitt «Storyteller»-show, de han leser fra
selvbiografien «X-Ray» og synger gamle sanger. Dave Davies
turnerer i sommer med gruppa The Kink Kronikles.
The Kinks gjorde sin hittil
siste konsert 15. juni 1996, på Norwegian Wood-festivalen i Oslo.
Framtida er like tvilsom som forholdet mellom brødrene Davies.
|
